Дээрлик ар бир бойго жеткен адам өмүр бою бел оорусуна дуушар болгон. Бул абдан кеңири таралган көйгөй, ал ар кандай себептерге негизделиши мүмкүн, биз бул макалада талдайбыз.
Белдин оорушу себептери
Арка оорусунун бардык себептерин топторго бөлүүгө болот:
Булчуң-кыймыл аппараты:
- Остеохондроз;
- диск грыжа;
- Компрессиялык радикулопатия;
- спондилолистез;
Сезгенүү, анын ичинде инфекциялык:
- Остеомиелит
- Кургак учук
неврологиялык;
жаракаттар;
Эндокринологиялык;
кан тамыр;
Шишик.
Дарыгерге биринчи жолу барганда белдин оорушу менен, адис оорунун себебин жана түрүн аныктоого тийиш, өзгөчө көңүл буруп, "кызыл желектерге" - потенциалдуу коркунучтуу оорулардын мүмкүн болгон көрүнүштөрүнө. "Кызыл желектер" пациентти тереңдетилген текшерүүнү талап кылган конкреттүү даттануулардын жана анамнез маалыматтарынын жыйындысын билдирет.
"Кызыл желектер":
- оору пайда болгон учурда оорулуунун жашы: 20 жаштан кичүү же 50 жаштан жогору;
- өткөн оор омуртка жаракаты;
- рак, ВИЧ-инфекциясы же башка өнөкөт инфекциялык процесстер (кургак учук, сифилис, лайма оорусу жана башкалар) менен ооругандардын пайда болушу;
- калтыратма;
- арыктоо, аппетит жоготуу;
- оорунун адаттан тыш локализациясы;
- горизонталдуу абалда (айрыкча түнкүсүн), вертикалдык абалда - алсыздануу күчөгөн;
- 1 ай же андан көп убакытта эч кандай жакшыртуу;
- дисфункция жамбаш органдарынын, анын ичинде бузулушу заара чыгаруу жана дефекация, онемение перинейе, симметриялык алсыздыгы ылдыйкы буту;
- алкоголизм;
- баңги заттарын колдонуу, өзгөчө тамырга;
- кортикостероиддер жана/же цитостатиктер менен дарылоо;
- моюндун оорушу менен, оорунун пульсирующий мүнөзү.
Бир же бир нече белгинин болушу коркунучтуу патологиянын бар экенин билдирбейт, бирок ал дарыгердин көңүлүн бурууну жана диагнозду талап кылат.
Белдин оорушу узактыгы боюнча төмөнкү формаларга бөлүнөт:
- курч- 4 жумадан ашпаган оору;
- субакуталдуу- 4 жумадан 12 жумага чейин созулган оору;
- өнөкөт- 12 жума же андан ашык созулган оору;
- оорунун кайталанышы- акыркы 6 ай же андан ашык убакытта болбосо, ооруну кайра баштоо;
- өнөкөт оорунун күчөшүМурунку эпизоддон кийин 6 айга жетпеген оорунун кайталанышы.
Оорулар
Келгиле, көбүрөөк таралган, таяныч-кыймыл аппаратынын бел оорусунун себептери жөнүндө сүйлөшөлү.
Остеохондроз
Бул омурткалардын оорусу, ал омуртка дисктеринин эскиришине жана андан кийин омурткалардын өзүнөн келип чыгат.
Остеохондроз псевдодиагностикабы? - Жок. Бул диагноз ICD-10 Оорулардын Эл аралык классификациясында бар. Учурда дарыгерлер эки лагерге бөлүнөт: айрымдары мындай диагнозду туура эмес деп эсептешет, башкалары, тескерисинче, көбүнчө остеохондроз диагнозун коюшат. Мындай жагдай чет элдик дарыгерлер остеохондрозду балдардын жана өспүрүмдөрдүн өсүү менен байланышкан омуртка оорусу деп түшүнгөнүнөн улам келип чыккан. Бирок, бул термин ар кандай курактагы адамдарда омуртканын дегенеративдик оорусуна тиешелүү. Ошондой эле, көбүнчө белгиленген диагноздор дорсопатия жана дорсалгия болуп саналат.
- Дорсопатия – омуртка патологиясы;
- Dorsalgia, ошондой эле башка органдардын жабыркашы менен шартталган болушу мүмкүн, төмөнкү моюнчасынын омурткалардын сакрумга чейин жайылып жакшы эмес спецификалык эмес бел ооруу болуп саналат.
Омуртканын бир нече бөлүмдөрү бар: моюнча, көкүрөк, бел, сакралдык жана кокцигеалдык. Оору төмөндөгү медициналык терминдер менен сүрөттөлгөн бул аймактардын кайсынысында болбосун пайда болушу мүмкүн:
- Cervicalgia жатын моюнчасынын омурткасы ооруйт. Жатын моюнчасынын омуртка аралык дисктери анатомиялык өзгөчөлүктөргө ээ (жогорку бөлүгүндө омуртка аралык дисктер жок, ал эми башка бөлүмдөрүндө анын регрессиясы менен, орто эсеп менен 30 жашка чейинки начар экспрессиялуу ядро пульпосу бар), бул аларды стресске көбүрөөк кабылышат. жана жараат, ал алып келет растягивания байламталардын жана эрте өнүктүрүү дегенеративдик өзгөрүүлөр;
- Торакалгия - омуртка омурткасынын көкүрөк бөлүгүндөгү оору;
- Lumbodynia - бел омурткасынын оорушу (белдин ылдый жагынын);
- Lumboischialgia - бутка нурлануучу белдин ылдый жагындагы оору.
Остеохондроздун өнүгүшүнө алып келген факторлор:
- оор физикалык эмгек, оор жүктөрдү көтөрүү жана жылдыруу;
- аз физикалык активдүүлүк;
- узак кыймылсыз иштөө;
- ыңгайсыз абалда узак болуу;
- монитордун оптималдуу эмес жайгашуусу менен компьютерде узак иштөө, бул моюнга жүктү жаратат;
- позаны бузуу;
- жүлүндүн тубаса структуралык өзгөчөлүктөрү жана аномалиялары;
- арткы булчуңдардын алсыздыгы;
- жогорку өсүш;
- ашыкча дене салмагы;
- буттун муундарынын оорулары (гонартроз, коксартроз ж. б. ), жалпак таман, таман ж. б. ;
- жашы менен табигый эскирүү;
- тамеки тартуу.
диск грыжаомуртка аралык дисктин ядросунун чыгышы болуп саналат. Ал асимптоматикалык болушу мүмкүн же курчап турган структуралардын кысуусуна алып келиши мүмкүн жана радикулярдык синдром катары көрүнүшү мүмкүн.
Белгилери:
- кыймыл диапазонун бузуу;
- катуулануу сезими;
- булчуң чыңалуу;
- нурлануу ооруну башка аймактарга: колдору, плечо, буттар, чурай, көтөн чучуктун ж. б.
- оорунун "атылышы";
- сезүү;
- сойлоп жүрүү сезими;
- булчуң алсыздыгы;
- жамбаш оорулары.
Ооруну локализациялоо грыжа локализацияланган деңгээлине жараша болот.
Диск грыжалары көбүнчө орто эсеп менен 4-8 жуманын ичинде өз алдынча чечилет.
Компрессиялык радикулопатия
Радикулярдык (радикулярдык) синдром - жүлүндүн жүлүн тамырларынын кысуусунун натыйжасында пайда болгон көрүнүштөрдүн комплекси.
Белгилери жүлүн кысуу пайда болгон денгээлде көз каранды. Мүмкүн болгон көрүнүштөр:
- манжаларга нурлануу менен, кыймылда же жөтөлгөндө күчөгөн ок атуучу мүнөздөгү оору;
- уктоо же белгилүү бир аймакта сойлоп чымындардын сезими (дерматомдор);
- булчуң алсыздыгы;
- арткы булчуңдардын спазмы;
- рефлекстердин күчүн бузуу;
- чыңалуунун оң симптомдору (буттун пассивдүү бүгүүсү менен оорунун пайда болушу)
- омуртка мобилдүүлүгүн чектөө.
Спондилолистез
Спондилолистез - үстүнкү омурткалардын төмөнкүгө салыштырмалуу жылышы.
Бул абал балдарда да, чоңдордо да пайда болушу мүмкүн. Аялдар көбүрөөк жабыркайт.
Spondylolisthesis бир аз жылышуусу менен эч кандай симптомдорду алып келиши мүмкүн жана кокустан рентген табылгасы болушу мүмкүн.
Мүмкүн болгон симптомдор:
- дискомфорт сезими
- физикалык жумуштан кийин белдин жана ылдыйкы бутунун оорушу,
- буттарындагы алсыздык
- radicular синдрому,
- оору жана тактилдик сезимталдыкты төмөндөтөт.
Омуртканын жылышынын прогрессиясы белдин стенозуна алып келиши мүмкүн: омуртканын анатомиялык түзүмдөрү бузулат жана өсөт, бул акырындык менен омуртка каналындагы нервдердин жана кан тамырлардын кысуусуна алып келет. Белгилери:
- туруктуу оору (эс алуу жана кыймылда да),
- кээ бир учурларда, оору жаткан абалда азайышы мүмкүн,
- оору жөтөлүү жана чүчкүрүү менен күчөгөн эмес,
- абдан күчтүү тартып тартып оорунун мүнөзү,
- жамбаш органдарынын дисфункциясы.
Күчтүү жылышуу менен артериялардын кысуу пайда болушу мүмкүн, анын натыйжасында жүлүндүн кан менен камсыз болушу бузулат. Бул проявляется кескин алсыздыгы менен буту, мүмкүн выглять адам.
Диагностика
Арыздарды чогултуужардам берет доктурга шектенүүгө мүмкүн болгон себептери оорунун, аныктоого локализациясы оору.
Pain Intensity Assessment- дарылоону тандоого жана убакыттын өтүшү менен анын натыйжалуулугун баалоого мүмкүндүк берүүчү диагностиканын абдан маанилүү этабы. Практикада пациентке жана дарыгерге ыңгайлуу болгон Visual Analogue Scale (VAS) колдонулат. Бул учурда, оорулуу оорунун катуулугун 0дөн 10го чейинки шкала боюнча баалайт, мында 0 упай - оору жок, ал эми 10 балл - адам элестете турган эң жаман оору.
Интервьюаныктоого мүмкүндүк берет факторлорду провоцирующие болевых жана бузулушу анатомиялык түзүмдөрдүн омурткалардын, аныктоого кыймылдарды жана позаларды, алар вызвать, интенсифицирующим жана снимает болевые.
Медициналык кароо:арткы булчуңдардын спазмы бар экендигин баалоо, булчуң скелетинин өнүгүүсүн аныктоо, инфекциялык жабыркоо белгилеринин болушун жокко чыгаруу.
Нейрологиялык абалды баалоо:булчуңдардын күчү жана анын симметриясы, рефлекстери, сезгичтиги.
Март тести:белдин стенозуна шектелген учурларда жүргүзүлөт.
Маанилүү!Классикалык клиникалык көрүнүшү менен "кызыл желектери" жок пациенттерге кошумча изилдөөлөрдү жүргүзүү сунушталбайт.
Рентгенография:Омуртканын түзүмдөрүнүн күмөн туруксуздугу үчүн функционалдык тесттер менен жүргүзүлөт. Бирок, бул диагностикалык ыкма маалыматтуу эмес жана негизинен чектелген каржылык ресурстар менен жүзөгө ашырылат.
Компьютердик томография (КТ) жана/же магниттик-резонанстык томография (MRI):дарыгер клиникалык маалыматтардын негизинде жазып берет, анткени бул ыкмалар ар кандай көрсөткүчтөр жана артыкчылыктарга ээ.
КТ |
MRI |
|---|---|
|
|
Маанилүү!Көпчүлүк адамдарда, даттануулар жок болгон учурда, инструменталдык изилдөө ыкмалары боюнча омурткадагы дегенеративдик өзгөрүүлөр аныкталат.
Сөөктүн денситометриясы:сөөк тыгыздыгын баалоо үчүн аткарылган (остеопорозду тастыктоо же жокко чыгаруу). Бул изилдөө сыныктар коркунучу жогору жана ар дайым 65 жашта, тобокелдигине карабастан, 70 жаштан ашкан эркектерге, травма тарыхы минималдуу сыныктары бар пациенттерге, глюкокортикостероиддерди узак мөөнөткө колдонууга сунушталат. Сыныктын 10 жылдык тобокелдиги FRAX шкаласы менен бааланат.
Сөөк сцинтиграфиясы, PET-КТ:изилдөөнүн башка ыкмалары боюнча онкологиялык ооруга шек болгон учурда жүргүзүлөт.
белдин оорушун дарылоо
катуу оору үчүн:
- ооруну басаңдатуучу дары-дармектер, негизинен, стероиддик эмес сезгенүүгө каршы препараттардын (NSAIDs) тобунан курста дайындалат. Конкреттүү дары жана дозасы оорунун катуулугуна жараша тандалат;
- орточо физикалык активдүүлүктү сактоо, ооруну басаңдатуу үчүн атайын көнүгүүлөр;
Маанилүү!Белдин оорушу менен физикалык кыймылсыздык ооруну күчөтөт, симптомдордун узактыгын узартат жана өнөкөт оорунун ыктымалдыгын жогорулатат.
- булчуңдардын спазмы үчүн булчуң релаксанты;
- витаминдерди колдонууга болот, бирок, ар кандай изилдөөлөр боюнча алардын натыйжалуулугу белгисиз бойдон калууда;
- мануалдык терапия;
- жашоо образын талдоо жана тобокелдик факторлорун четтетүү.
Субакуттук же өнөкөт оору үчүн:
- талап боюнча ооруну басаңдатуучу каражаттарды колдонуу;
- атайын физикалык көнүгүүлөр;
- психологиялык абалды баалоо, анткени ал өнөкөт ооруну өнүктүрүүдө олуттуу фактор болушу мүмкүн, жана психотерапия;
- өнөкөт ооруну дарылоо үчүн антидепрессанттардын же антиэпилептикалык препараттардын тобунан дарылар;
- мануалдык терапия;
- жашоо образын талдоо жана тобокелдик факторлорун четтетүү.
Радикулярдык синдромдо блокадалар (эпидуралдык инъекциялар) же сөөк ичине блокадалар колдонулат.
Хирургиялык дарылоо симптомдордун тез көбөйүшү, жүлүндүн кысуу болушу, жүлүн каналынын олуттуу стенозу жана консервативдик терапиянын натыйжасыздыгы менен көрсөтүлөт. Шашылыш хирургиялык дарылоо төмөнкү учурларда жүргүзүлөт: жамбаштын бузулушу менен аногениталдык аймакта жана буттун көтөрүлүүчү алсыздыгы (кауда эквина синдрому).
Реабилитация
Реабилитацияны мүмкүн болушунча тезирээк баштоо жана төмөнкү максаттарга ээ болушу керек:
- жашоо сапатын жакшыртуу;
- ооруну жоюу, ал эми аны толугу менен жок кылуу мүмкүн болбосо - жеңилдетүү;
- ишин калыбына келтирүү;
- реабилитация;
- өзүн-өзү тейлөө жана коопсуз айдоо окутуу.
Реабилитациянын негизги эрежелери:
- оорулуу өзүнүн ден соолугу үчүн өзүнүн жоопкерчилигин сезиши жана сунуштарды аткаруусу керек, бирок дарыгер бейтап ылайыктуу болгон дарылоо жана реабилитациялоо ыкмаларын тандап алышы керек;
- системалуу машыгуу жана көнүгүүлөрдү аткарууда коопсуздук эрежелерин сактоо;
- оору - машыгуу үчүн тоскоолдук эмес;
- пациент менен дарыгердин ортосунда ишенимдүү мамиле түзүлүшү керек;
- оорулуунун эмес, көңүл бурууга жана сосредоточиться себебин оору түрүндөгү структуралык өзгөртүүлөр омуртка;
- кыймылдарды жасоодо пациент өзүн ыңгайлуу жана коопсуз сезиши керек;
- пациент реабилитациянын анын абалына оң таасирин сезиши керек;
- оорулуу ооруга жооп көндүмдөрүн өнүктүрүү керек;
- оорулуу оң ойлор менен кыймылды байланыштыруу керек.
Калыбына келтирүү ыкмалары:
- басуу;
- Иш ордунда дене тарбия көнүгүүлөрү, гимнастика, гимнастика программалары;
- жеке ортопедиялык аппараттар;
- Когнитивдик жүрүм-турум терапиясы;
- Пациенттин билими:
- ашыкча физикалык активдүүлүктөн качуу;
- Төмөн физикалык активдүүлүк менен күрөшүү;
- Узакка созулган статикалык жүктөрдү алып салуу (тик туруу, ыңгайсыз абалда болуу ж. б. );
- гипотермиядан качуу;
- Уйкуну уюштуруу.
Алдын алуу
Оптималдуу физикалык активдүүлүк: булчуңдардын рамкасын бекемдейт, сөөктүн резорбциясын алдын алат, маанайды жакшыртат жана жүрөк-кан тамыр кырсыктарынын рискин азайтат. Эң оптималдуу физикалык активдүүлүк – жумасына 90 мүнөттөн ашык басуу (бир убакта 30 мүнөттөн кем эмес, жумасына 3 күн).
Узакка созулган кыймылсыз жумушта ар бир 15-20 мүнөт сайын ысытуу үчүн тыныгууларды жасап, отуруу эрежелерин сактоо керек.
Лайфхак:кантип отуруш керек
- ашыкча жумшак эмеректерден качуу;
- буттар тийиш таянып полго, бул жетишилет бийиктиги стулдун бирдей узундугуна төмөнкү буттун;
- жамбаштын узундугунун 2/3 бөлүгүнө чейин тереңдикте отуруу керек;
- түз отуруңуз, туура позаны сактаңыз, арткы булчуңдардын тырышуусуна жол бербөө үчүн, спина отургучтун артына тыкан туура келиши керек;
- китеп окуганда же компьютерде иштегенде башы физиологиялык абалга ээ болушу керек (тике карап, дайыма ылдый эмес). Бул үчүн атайын стенддерди колдонуу жана компьютердик мониторду оптималдуу бийиктикте орнотуу сунушталат.
Узакка созулган туруп иштөө менен, позицияны ар бир 10-15 мүнөт сайын алмаштыруу керек, колдоочу бутту кезектешип алмаштырып, мүмкүн болсо, ордунда басуу жана кыймылдоо керек.
Узак жатып калуудан алыс болуңуз.
Лайфхак:кантип уктайм
- жарым катуу бетинде жакшы уктоо. Мүмкүн болсо, омуртка физиологиялык ийри сызыктарды кармап туруу үчүн ортопедиялык матрацты тандап алсаңыз болот;
- жаздык жетиштүү жумшак жана мойнуна стресс болбошу үчүн орточо бийиктикте болушу керек;
- жантайып уктап жатканда ашказандын астына кичинекей жаздык коюу сунушталат.
Тамекини таштоо: Эгер сизде кыйынчылык болуп жатса, сизди тамеки чегүүнү таштоо программасына кайрыла турган доктурга кайрылыңыз.
Көп берилүүчү суроолор
Мен глюкокортикостероид менен майларды колдоном. Менде остеохондроз же остеопороз коркунучу жогорубу?
Жок. Сырткы глюкокортикостероиддер (майлар, кремдер, гелдер) системалуу кан айланууга олуттуу өлчөмдө кирбейт, ошондуктан бул оорулардын пайда болуу коркунучун арттырбайт.
грыжа дисктин ар бир учурда, хирургия зарыл?
Жок. Хирургиялык дарылоо көрсөтүлгөн учурда гана жүргүзүлөт. Орто эсеп менен оорулуулардын 10-15% гана операцияга муктаж.
Белиңиз ооруса, көнүгүүлөрдү токтотушуңуз керекпи?
Жок. Эгерде кошумча текшерүү ыкмаларынын натыйжасында дарыгер жүлүнгө жүктөөнү олуттуу чектей турган эч нерсе таппаса, анда спорт менен машыгууну улантууга болот, бирок дарылоо курсунан өткөндөн кийин жана кээ бир көнүгүүлөрдөн кийин физиотерапиялык көнүгүүлөр жана сууда сүзүү курсу.
Эгерде менде грыжа бар болсо, белдин оорушу биротоло кете алабы?
Алар жемиштүү консервативдик терапия курсунан кийин, келген невропатологтун сунуштарын андан ары ишке ашыруу, алдын алуу эрежелерин сактоо, үзгүлтүксүз физкультура жана сууда сүзүү шартында болот.